→ elektr%20maydon, перевод на русский, примеры предложений
Переводы отсутствуют Добавить
Основа
VK: Shamol esgan paytda, u aylanadi va elektr ishlab chiqaradi.
УК: Когда дует ветер, она вертится и генерирует.
ted2019
Har yili AQSHda deyarli 2500 bolalar favqulodda yordam ko’rsatish xonalariga elektr shnurlari sababli sodir bo’lgan shok va kuyishlar bilan keladi.
Каждый год в США, около 2,500 детей попадают в кабинеты неотложной помощи из-за удара током и ожогов, после использования электропотребителей.
ted2019
Shimoliy Amerikaning o’zidagina 10 milliard elektr rozetkalari mavjud.
Есть 10 миллиардов электророзеток только в Северной Америке.
ted2019
Asosiy sabablar bu noto’g’ri foydalanilgan va nosoz asboblar va elektr tarmoqlaridir.
Ну, оказывается, что основные причины это неисправные и неправильно использованные приборы и электропроводка.
QED
Bu yong’inlarning asosiy sabablaridan biri elektr tokidir.
И одна из основных причин всех этих пожаров — электричество.
QED
KA: Qancha elektr?
КА: Сколько электричества?
ted2019
Bu yong’inlarning asosiy sabablaridan biri elektr tokidir.
И одна из основных причин всех этих пожаров – электричество.
ted2019
Maydon nomini kiriting
Имя диапазона
KDE40.1
VK: 20 vattdan ko’proq
УК: Я думаю она будет производить свыше 20 ватов.
ted2019
TELEFON, elektr lampa, mashina va sovitkich hayotimizni osonlashtirgan kashfiyotlardan ba’zilari.
ТЕЛЕФОН, электрическая лампочка, автомобиль, холодильник — это лишь некоторые изобретения, которые значительно улучшили нашу жизнь.
jw2019
Elektr to’ki qanday qilib uy yong’inlarini keltirib chiqaradi?
И как это электричество вызывает пожары в жилых домах?
ted2019
Ho’sh, nimaga — elektr kuchi uchunmi — chiroq va shu kabilar uchun?
И так — для чего — снабжать — осветлением и прочее?
QED
Elektr energiyasini tejash juda muhim.
Потенциальная экономия энергии очень и даже очень значительна.
QED
Mehmonxona va korxonalar foydalanilmayotgan xonalarning elektr manbaini markaziy boshqarmadan yoki xattoki uyali aloqa telefoni orqali o’chirishi mumkin.
Отели и офисы могут выключать их в тех помещениях, которые не используются — центрально или даже через сотовый телефон.
ted2019
Agar elektr
Если течет черезчур много тока, умный потребитель выключается, и предотвращяет еще один пожар.
QED
Displeyning elektr taʼminoti uchun moslamalarComment
Настройка управления питанием дисплеяComment
KDE40.1
Ongli elektr rozetkalari yaralanishning oldini oladi, chunki ongli vilka aniqlanguncha elektr har doim o’chirilgan bo ́ladi.
Умный потребитель предотвращает ранения, так как электричество всегда выключено, пока он не установит присутствие умного штепселя.
QED
Elektr manbai esa buni bajarishi uchun yetarli darajada aqlli bo’lishi kerak.
А электророзетка должна быть достаточно умной чтобы сделать это.
QED
Lekin an’anaviy inkubatorlar uchun elektr kerak va ularning narxi 20 ming dollargacha boradi.
Но, классический инкубатор работает от электричества и иногда стоит до 20 тысяч долларов.
ted2019
Siz esa uyingizning elektr energiyasi uchun kelgan oylik hisobotni katta energiya talab qiladigan konditsioner va isitgicharni avtomatizatsiyalashtirib, kamaytirishingiz mumkin.
Так, вы можете решить уменьшить ваши расходы энергии дома автоматически циркулируя большую электронагрузку, которую вызывают кондиционеры и обогреватели.
ted2019
Shamol esgan paytda, u aylanadi va elektr ishlab chiqaradi.
Когда дует ветер, она вертится и генерирует.
QED
Maydon juda katta
Диапазон слишком велик
KDE40.1
Har yili AQSHda deyarli 2500 bolalar favqulodda yordam ko’rsatish xonalariga elektr shnurlari sababli sodir bo’lgan shok va kuyishlar bilan keladi.
Каждый год в США, около 2, 500 детей попадают в кабинеты неотложной помощи из- за удара током и ожогов, после использования электропотребителей.
QED
ЗАГРУЗИТЬ ЕЩЕ
ED-118 RUSUMIDAGI TORTUV ELEKTRDVIGATELLARINI MAGNIT MAYDON SUSAYTIRISH ZANJIRINI HOLATINI ADABIYOTLARDAGI TAHLIL QILISH Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.
723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-103-108
ED-118 RUSUMIDAGI TORTUV ELEKTRDVIGATELLARINI MAGNIT MAYDON SUSAYTIRISH ZANJIRINI HOLATINI ADABIYOTLARDAGI TAHLIL
QILISH
O’tkir Istamovich Safarov
Toshkent davlat transport universiteti utkirsafarov1981 @mail.ru
Oybek Ulug’bekovich Haydarov
Toshkent davlat transport universiteti [email protected]
Lokomotiv tortuv elektr dvigatellarini magnit maydonni susaytirishda ko’pchilik hollarda avariyaviy ish rejimlarda guruhli kontaktorlarning kontaktlarini yoy natijasida kuyishi va ishida kontaktlarni to’liq tutashishini ta’minlamasligi natijasida magnit maydonni susaytirish jarayonini qiyin kechishi kuzatiladi.
Bu esa qo’shimcha yokilg’i sarf xarajatini keltirib chiqaradi. Lokomotiv depolarda extiyot qismlarning kamligi va yangi guruhli kontakorlar va uning qismlarini MDH davlatlaridan sotib olinishi teplovozlarning ta’mirlash va foydalanish jarayonidagi sarf xarajatlarning ortishiga sabab bo’ladi. SHuning uchun lokomotiv TED magnit maydonini susaytirish diagrammasini korreksiya qilish va FIK orttirish bo’yicha tadqiqot olib borish O’zbekistonda dolzarb xisoblanadi.
Kalit so’zlar: lokomotiv, kontaktor VSH, magnit maydon , RD-3010 relesi, 2TE10M , tadqiqot, natija, samaradorlik, teplovoz, texnologik jarayon.
ABSTRACT
When the magnetic field attenuation of locomotive TEDs is often observed in emergency operation modes, the process of attenuation of the magnetic field is difficult due to arcing of the contacts of group contactors as a result of arc and failure to ensure full contact of the contacts in operation.
Keywords: locomotive, contactor VSh, magnetic field, RD-3010 relay, 2TE10M, research, result, efficiency, locomotive, technological process.
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.
24412/2181-1385-2021-8-103-108
KIRISH
20-asr oxirlari va 21-asr boshlarida O’zbekiston Respublikasida teplovozlarning ekspluatatsiya qilish jarayonida bir qancha kamchiliklari ko’zga tashlana boshlandi. Bundan ko’rinib turibdiki, dolzarb mavzular paydo bo’la boshladi. Bu muammolarni echishda fanning ochilmagan qirralari o’rganish davr talabi bo’lib kelmoqda. TE10M rusumidagi teplovozlardan samarali foydanish va mavjud bo’lgan kamchiliklarni aniqlash hamda ularni bartaraf qilish temir yul sohasi lokomotiv xo’jaligidagi olimlarning izlanishlarini belgilab berdi. SHunday tadqiqotlardan biri tortuv elektr dvigatellarini magnit maydon susuaytirish zanjiridagi va tizimidagi nuqsonlarni tahlil qilish va o’rganish zarur bo’lib qoldi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
O’zbekiston temir yo’llarida ekspluatatsiya qilinadigan TE10M ieplovozida o’rnatilgan ED-118 rusumidagi TED magnit maydon samarali susaytirish ustida Jidkov N.
V va Djanikulov A.T. olimlarini mehnatini alohida etiborga olib qayd etishimiz kerak. Demak quyidagi talablarni bilan tanishib chiqamiz.[1]
— Zanjirdagi RP1 va RP2 relelarini ishini takomillashtirish
— VSh2 va VSh3 kontaktorlarini ishlatishda kontaktlarini kuyishini oldini olish
— Teplovozlarni tortish xarakteristikadagi tortish kuchi va tezligini mutanosibligini ta’minlash.
— Teplovoning foydali ish koeffitsientini oshirish bo’yicha TED magnit maydon susaytirishdagi o’zgarish zonasini takomillashtirish.
— TE10M teplovozlarining texnik iqtisodiy ko’rsatikichlari TED magnit maydonini susaytirish darajasini yaxshilash yordamida hal qilish. YUqorida ko’rsatilgan talablarini bajarish yullarini boshqa adabiyot va
tadqiqotldari sharhlarida ko’rib chiqamiz.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Texnik adabiyotlarda keltirilgan bir qancha tajriba va ilmiy yondashuvlar shuni ko’rsatadiki, formula hamda grafiklar ishning asl mohiyatini ochib beradi. Elektr uzatmali teplovozlarda generatorni dizel dvigateli va g’ildirak juftligini tortuv elektr dvigatellari (TED) aylantirishi tuliq fizika qonunlariga buysunadai.
Yuqoridagilarni hisobga olgan holda Tortuv elektr mashinalarini (asosan generator va TED) boshqarish tizimini o’rganish talab etildi.
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.
89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-103-108
Seriyali va tajriba tariqasidagi sxemalaming to’g’ridan-to’g’ri ishga tushish -o’chirilish zonasidagi yoqilg’ining solishtirma samarali sarfi va tortuv kuchi qiymatlari hisob-kitobi amalga oshirilib, ular 1-2-jadvallarda berilgan.
— to’g’ridan-to’g’ri uzib-ulanishlar zonasida teplovoz FIKi
Ma’lumki, teplovoz FIKi
bunda: he- dizelning samarali FIK; tortuv generatorining FIK;
TED va tishli uzatma FIK;
ß- dizelning samarali quvvatiga nisbatan yordamchiagregatlar quvvatining ulushi.
Quyida TEDning susaytirilgan maydonga ishga tushish -o’chirilish zonasidagi dizel generator qurilmasining (DGQ) qator qisman ishlash rejimlari uchun teplovoz FIKi tahlili keltirildi.
Ana shu tahlil maqsadida quyidagi omillarni hisobga olgan holda dizel, generator, TED va yordamchi mashinalar FIK va quvvatidagi yo’qotishlar i alohida holda ko’rib chiqiladi:
— susaytirilgan maydondaishga tushish-o’chirilish zonasidagi mashinist kontrollerning har bir ko’rib chiqilayotgan pozitsiyasida tashqi tavsifning giperbolik emasligi sababli DGU quvvatining pasayishi ro’y beradi;
— RP1 va RP2 larning tashqi tavsifning nogiperbolikqismi zonasida ulanishiga bog’liq ravishda ulanish momentigaRg=const dagi ishga nisbatan teplovozning
kattaroq harakatlanish tezligi va TED ning kamroq quvvati muvofiq keladi (1 va 2-jadval.).
1-jadval
TE10 teplovozi seriyali va tajriba tariqasidagi sxemalarini ishga tushish -o’chirilish zonalarida yoqilg’ining solishtirma samarali sarfi
YOqilg’ining solishtirmasamarali sarfi, g/e.
SM2 ishga tushish -o’chirilish
Seriyali Tajribaviy Seriyali Tajribaviy
sxema sxema sxema sxema
1 2 3 4 5 6
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-103-108
1 15 167 167 167 167
2 13 166 166 168 167
3 11 165 164 174 164
4 9 165 162 176 162
5 7 166 162 182 172
2-jadval
TE10 teplovozining seriyali va tajriba sxemasi uzib-ulanishlari zonalaridagi tortuv kuchining tajriba-hisobiy qiymatlari
Tortuv kuchi, kG
№№ t.
SM2 ishga tushish -o’chirilish
Seriyali Tajribaviy Seriyali Tajribaviy
sxema sxema sxema sxema
1 2 3 4 5 6
1 15 17 000 17 000 10 500 11 500
2 13 15 500 16 000 9 000 10 800
3 11 13 500 14 000 7 000 9 300
4 9 10 000 12 000 4 000 8 000
5 7 5 000 9 000 2 500 6 000
6 5 — 7 500 — 4 000
400 800 1200 1600 2000 2400 2B00 jj q
1-rasm. 10D100 dizeli FIKining quvvatga bog’liqligi
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.
e keskin tushib ketadi (1-rasm). SHuning uchun, tortuv generatoritashqi tavsifning nogiperbolik qismida ishlagan paytida, dizelning FIKi ?jtpasayadi.
— tortuv generatori FIKi, ma’lumki, magnit, elektr va mexanik yo’qotishlarga bog’liq. Magnit zanjiri to’yinganligi sababli kuchlanish cheklanganida magnit yo’qotishlari doimiy deb qabul qilinishi mumkin.
Kontrollerning har bir pozitsiyasidagi mexanikyo’qotishlar ham doimiydir. Elektr yo’qotishlar o’zgarib turadi, biroq, hisob-kitoblar ko’rsatishicha, umumiy yo’qotishlar, amalda doimiy bo’lib qolib, generator FIKi esamashinaning foydali quvvati kamayishi tufayli pasayib boradi.
-TED FIKi tortuv generatori bilan bir xil yo’qotishlarga bog’liq. Faqat tishli uzatmadagi yo’qotishlar qo’shiladi. Elektr va magnit yo’qotishlar tortuv generatori yo’qotishlariga mos ravishda o’zgarib boradilar.
10 dan past joylashgan pozitsiyalarida kuchlanish bo’yicha cheklanishlar zonasiga tushadilar. Kuchlanish ortmaydi, quvvat tushib ketadi, poezd tezlasha olmaydi, SM1 — SM2 relening ishga tushishi kuzatilmaydi.
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-103-108
Avtomat boshqarish tizimida avtotebranishlari yuzaga kelishi ehtimoli tufayli relelarni kichik toklarga sozlash amalga oshirilmaydi («qo’ng’iroqli ish»).
2-Rasm . GP-311B generatori mashinist kontrollerining (MK) turli pozitsiyalaridagi tajriba-hisobiy tashqi tavsiflari; Ig, Ug -mos ravishda generator toki va kuchlanishi kuchi; A va B -o’tishlar relesining mos ravishda yoqilish va o’chirilish tavsiflari [3]
XULOSA
TE10 rusumidagi magistral teplovozlarda TED uyg’otishini susaytirishga o’tkazish diagrammasini FIK orttirish maqsadida nazariy va amaliy tadqiqotlarni olib borish va TED uyg’otishini susaytirishga o’tkazish ish samaradorligini oshirish.
REFERENCES
1. V.A Biryukov A.T Djanikulov N.V.Jidkov Z.B. Kulaxmedov Elektricheskaya peredachi postoyannogo toka teplovozov Patent RF № 2306233 20,09,2007
2. Djanikulov A.T. Safarov O’. I.Lokomotivlarni elektr jihozlari» fanidan (5310600 -transport vositalari muxandisligi ) ta’lim yo’nalishlari 3-bosqich bakalavriat talabalari uchun laboratoriya ishlarini bajarishga doir uslubiy ko’rsatmalar Toshkent ,2021.
3. Safarov U.I. YAkubov J.K.TE10M rusumidagi teplovozi rd-3010 relesini ishini hamda sozlashdagi nuqsonlarni tahlil qilish Resursosberegayumje texnologii na jeleznodorojnom transporte,ilmiy jurnali, Toshkent 3-4 dekabr 2020 yil, 114.
4. A. D. Stepanov i dr. Peredachi momnosti teplovozov. Mashinostroenie, M., 1967.
(PDF) Perovskite quyosh elementlarining volt-amper xarakteristikasining analitik modeli
475
“Young Scientist” .
# 17 (307) . April 2020 Young Scientist O’zbekistonYoung Scientist O’zbekiston
400 nm yorug’lik yutuvchi perovskite qatlamni o’z ichiga
oluvchi quyosh elementlarining volt-amper xarakteristikasining
graklari 2-rasmda keltirilgan. P-i-n va n-i-p perovskite quyosh
elementlarining volt amper xarakteristiklalari bir-birbiriga
o’xshash hamda ular bir vaqtning o’zida klassik quyosh
elementlarining volt-amper xarakteristiklarini ham eslatadi.
Lekin p-i-n quyosh elementidan ko’ra n-i-p quyosh elementining
salt ishlash kuchlanishi hamda foydali ish koetsienti ham
yuqori. N-p-p va p-p-n quyosh elementlarining ham volt-amper
xarakteristiklari bir-biriga o’xshash. Bu yerda ham p-p-n dan
ko’ra n-p-p ning salt ishlash kuchlanishi ham qisqa tutashuv toki
ham va shu sababli foydali ish koetsienti ham yuqori. Olingan
natijalarni 1-jadvaldan ko’rishimiz mumkin.
Xulosa qilib aytganda tajribada olinayotgan natijalarga,
fizik qonuniyatlarga va matematik modellar asosida ishlab
chiqilayotgan dasturlar yordamida, quyosh elementlarining
optimal variantlarini topishimiz hatto, yangiliklar ham
yaratishimiz mumkin.
Adabiyot:
1. V.D’Innocenzo, G.Grancini, M. J.P.Alcocer, A. R.S.Kandada, S. D.Stranks, M. M.Lee, G.Lanzani, H. J.Snaith, and
A.Petrozza, «Excitons versus free charges in organo-lead tri-halide perovskites.,» Nat. Commun., vol. 5, p. 3586, 2014.
2. M. M.Lee, J.Teuscher, T.Miyasaka, T. N.Murakami, and H. J.Snaith, Efficient hybrid solar cells based on meso-
superstructured organometal halide perovskites.,» Science, vol. 338, no. 6107, pp. 643–7, Nov. 2012.
3. Q.Dong, Y.Fang, Y.Shao, P.Mulligan, J.Qiu, L.Cao, and J.Huang, «Electron-hole diusion lengths >175 m in solution
grown Ch4Nh4PbI3 single crystals,» Science, vol. 347, no. 6225, pp. 967–970, Feb. 2015.
4. S. D.Stranks, G. E.Eperon, G.Grancini, C.Menelaou, M. J.P.Alcocer, T.Leijtens, L. M.Herz, A.Petrozza, and H. J.Snaith,
«Electron-hole diusion lengths exceeding 1 micrometer in an organometal trihalide perovskite absorber.,» Science, vol.
342, no. 6156, pp. 341–4, Oct. 2013.
5. W.Nie, H.Tsai, R.Asadpour, J.— C.Blancon, A. J.Neukirch, G.Gupta, J. J.Crochet, M.Chhowalla, S.Tretiak, M. A.Alam,
H.-L.Wang, and A. D.Mohite, «High-eciency solution-processed perovskite solar cells with millimeter-scale grains,»
Science (80-.)., vol. 347, no. 6221, pp. 522–525, Jan. 2015.
Муҳандислик машиналарини жанговар шароитларда
қўллаш самарадорлигини ошириш
Шукуров Нуритдин Рахимович, техника фанлари номзоди, доцент;
Кучкаров Баходир Ташмурадович, катта ўқитувчи,
Мухамадиев Гайрат Махмудович, ўқитувчи,
Абиджанов Зафар Хамиджанович, ўқитувчи,
Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари Академияси
Мақолада хорижий давлатлар армияси муҳандис бўлинмаларидаги зирҳ ли бульдозерларнинг яратилиши тарихи, ри-
вожланиши ва қўлланиши келтирилган. Зирҳли бульдозерларнинг истиқболли намуналарини техник ва эксплуатацион
кўрсатгичлари кўриб чиқилган ва таҳлил қилинган.
Калит сўзлар: зирҳли бульдозер, муҳандислик машинаси, муҳандислик бўлинмалари, ўрмаловчи занжирли трактор,
муҳандислик техникаси.
Повышение эффективности применения инженерной техники
в боевых условиях
Шукуров Нуритдин Рахимович, кандидат технических наук, доцент;
Кучкаров Баходир Ташмурадович, старший преподаватель;
Мухамадиев Гайрат Махмудович, преподаватель;
Абиджанов Зафар Хамиджанович, преподаватель
Академия Вооружённых Сил Республики Узбекистан (г. Ташкент, Узбекистан)
Напряжённость электрического поля mavzusidan test savollari
Muntazam oltiburchakning 1- va 2- uchlariga miqdoran teng +q va -q zarydlar joylashtirilgan. Oltiburchak markazida elektrostatik maydon kuchlanganligi nolga teng bo‘lishi uchun uchinchi -q zaryadni oltiburchakning qaysi uchiga qo‘yish kerak?
Parametrlari quyida keltirilgan zaryadlarning A nuqtada hosil qilgan maydon kuchlanganligini aniqlang (V/m).
\circ bo‘lsa, sharchaning zaryad miqdori qanday bo‘ladi?
C nuqtada modul bo‘yicha teng bo‘lgan q va -q zaryadlar hosil qilgan maydon kuchlanganligi vektori qanday yo‘nalishga ega?
Ikkita zaryadlangan shar elektr maydonlarining grafik tasviri rasmda keltirilgan. Kuch chiziqlarining yo‘nalishini hisobga olgan holda, zaryadlarning ishorasini aniqlang.
Ishoralari har xil, ammo absolyut qiymatlari bir xil bo‘lgan nuqtaviy q_1 va q_2 zaryadlar elektr maydonlarining natijaviy maydon kuchlanganliklarining A nuqtadagi yo‘nalishi qanday?
Rasmda turli muhitlarda bir nuqtaviy zaryad hosil qilayotgan elektr maydon kuchlanganligining masofaga bog‘liqlik grafiklari tasvirlangan. Muhitlarning nisbiy dielektrik singdiruvchanliklari orasidagi to‘g‘ri munosabatni toping.
Bir jinsli elektr maydondagi elektronga rasmda ko‘rsatilgan yo‘nalishdagi kabi boshlang‘ich tezlik berildi.
Uning keyingi harakatini tavsiflang.
Bir xil ishorali, absolyut qiymatlari ham bir xil bo‘lgan q_1 va q_2 nuqtaviy zaryadlar elektr maydonlari natijaviy kuchlanganligining markazdagi K nuqtadagi yo‘nalishi qanday?
R radiusli halqa q miqdorda zaryadlangan. Halqa o‘qidagi markazidan R masofada joylashgan nuqtada elektr maydon kuchlanganligi qanday?
Kvadrat uchlariga kattaliklari bir xil bo‘lgan nuqtaviy zaryadlar qo‘yilgan. Ularning ishoralari rasmda ko‘rsatilgan. Kvadrat markazida natijaviy maydon kuchlanganligining yo‘nalishi qanday?
Rasmda ko‘rsatilgan 2 ta nuqtaviy q_1 va q_2 zaryadlar hosil qilayotgan elektr maydon kuchlanganlik vektori A nuqtada qaysi tarafga yo‘nalgan bo‘ladi? (zaryadlarning modullari bir xil).
Rasmda qo‘zg‘almas zaryadlar hosil qilayotgan elektr maydon kuchlanganlik chiziqlari tasvirlangan.
Zaryadlarni ishoralariga ko‘ra to‘g‘ri joylashtiring.
Rasmda qo‘zg‘almas zaryadlar hosil qilayotgan elektr maydon kuchlanganlik chiziqlari tasvirlangan. Zaryadlarni ishoralariga ko‘ra to‘g‘ri joylashtiring.
Radiusi r bo‘lgan yarim aylananing 5 ta nuqtasiga rasmda ko‘rsatilgani kabi 5 ta zaryad o‘zaro bir-xil masofada joylashtirildi. O nuqtadagi elektr maydon kuchlanganligini toping.
Modullari bir xil, ishoralari qarama-qarshi bo‘lgan ikkita nuqtaviy zaryaddan bir xil masofada joylashgan A nuqtadagi elektr maydon kuchlanganligining yo‘nalishini toping.
Maydonning bir nuqtasida q=2 nKl zaryadga 400 nN kuch ta’sir qiladi. Shu nuqtadagi elektr maydon kuchlanganligini toping (V/m).
Bir- biridan 2 sm masofada q_1=0.3 \mu Kl va q_2=-0.4 \mu Kl nuqtaviy zaryadlar joylashgan.
2 yuzasiga nechta birlik musbat zaryad to‘g‘ri kelishini toping. (tekislik nisbiy dielektrik singdiruvchanligi 20 bo‘lgan muhitda joylashgan)
Quyidagi fikrlarning qaysi biri o‘rinli?
Radiusi 2.6 sm bo‘lgan sferik sharcha 5 \mu Kl zaryadga ega. Sharcha sirtidan qanday masofada elektr maydon kuchlanganligi 18 MV/m ga teng bo‘ladi?
Musbat zaryadlangan, massali 3 g bo‘lgan metall sharcha ingichka ipga osilgan. Sharchaning zaryadi 20 \mu Kl. Sharcha yuqoriga yo‘nalgan bir jinsli elektr maydoniga kiritilganida ipdagi taranglik kuchi 3 marta kamaydi. Elektr maydon kuchlanganligini toping.
Vakuumda 4 \mu Kl nuqtaviy zaryaddan zaryaddan qanday masofada elektr maydon kuchlanganligi 2250 V/m bo‘ladi?
5 \mu Kl zaryadga elektr maydoni tomonidan 12 mN kuch ta’sir qilmoqda. Maydon kuchlanganligini toping.
7 m/s tezlikda kirdi va 2 m masofa o‘tib to‘xtadi. Elektr maydon kuchlanganligini toping.
Электрические ток в газах — физика, презентации
Gazlarda va vakuumda elektr toki
Fizika-matematika yo’nalishi
Shahlo Kamolova
Reja:
1. Gazlarda elektr tokini hosil qilish. Ionizatsiya va rekombinatsiya. Nomustaqil va mustaqil razryad.
2.Mustaqil razryad turlari: miltillama, yoy, uchqun, toj razryadlari.
3. Yashin. Plazma haqida tushuncha.
4.Vakuumda elektr toki. Elektron emissiya va uning turlari.
5.Vakuumda elektr tokini hosil qilish.
Ionizatsiya va rekombinatsiya
Gazlarda elektr toki
Barcha gazlar normal sharoitda dielektrikdir. Buning sababi ularda erkin harakatlanuvchi elelktronning yo’qligidir. Gaz orqali elektr toki o’tish hodisasi gaz razradi deyiladi.
Nurlantirish orqali ionlashish
Gazlardan tok o’tishi uchun gaz atomlari ionlashish – isitish yoki nurlanish tasiri natijasida neytral atomlarning musbat ion va elektronga ajralishi lozim.
Ionizatsiya hosil qilishi mumkin :
- kuchli isistish tashqi nurlanish
- kuchli isistish
- tashqi nurlanish
(rentgen nuri, radioaktiv nurlar)
- kuchli elektr maydon
- kuchli elektr maydon
Е
—
+
musbat ion
erkin elektron
Gazlardagi elektr toki erkin elektronlar hamda musbat ionlarning tartibli harakatidan iborat .
Issiqlik orqali gazni ionlashtirish
Gazlarning elektr xususiyati
Agar ionlashtirgish tasirini to’xtatsak (issiqlik, nurlantirish.. ), unda teskari jarayon bo’ladi, ya’ni elektron va ion qayta birlashib neytral atomni hosil qiladi.
Bu jarayonga rekombinatsiya deyiladi.
+
+
+
Rekombinatsiya jarayonida gaz yana dielektrik xususiyatini namoyon qiladi.
—
—
—
Shunday qilib gazlardagi elektr toki tasiri tashqi tasirlar natijasida ionlashtiruvchi omillarning tasiriga bog’liq ekan.
Mustaqil va nomustaqil razryad
Tashqi ionlashtiruvchi tasirlar ostida gaz razryadlarining hosil bo’lishiga nomustaqil razryad deyiladi ( tashqi tasir to’xtashi bilan tok ham to’xtaydi).
Gaz bilan to’ldiriligan, elektrod trubkalari orasidagi kuchlanish ortishi davomida, harakatlanayotgan elektron va ionlarning energiyasi ortadi va o’z yo’lida uchragan atomlarni ionlashtiradi. Natijada gazning butun hajmi bo’ylab elektronlar va ionlar soni keskin ortib ionlar va elektronlar “ko’chkisi” (“quyuni”) hosil bo’ladi, bu o’z navbatida tokning keskin oshib ketishiga olib keladi.
Bunday razryad ionizator tasiriga muhtoj bo’lmaydi, kuchli elektr maydonda gazda zarb bilan ionlashish hisobiga o’zidan o’zi ionlashish boshlanadi va bunga mustaqil razryad deyiladi.
I
Bu turdagi razryadda tokni cheklash lozim. Buning uchun zanjirdagi o’zgaruvchan tok uchun drossel (induktiv qarshilik) ishlatiladi
U
Gaz razryadi turlari va ularning ishlatilishi
1. Miltillama razryad
Siyraklashgan gazda hosil bo’libdi. Past bosimda mustaqil razryadda nurlanish hosil bo’ladi. musbat ion katod sirtiga urilib, ikkilamchi elektron emissiyani hosil qiladi. Musbat ustun bir xil miqdordagi musbat va manfiy zaryad tashuvchilardan iborat va kvazineytraldir (plazma). Rekombinatsiya natijasida yorug’lik nurlanishi kuzatiladi.
Hozirgi vaqtda miltillama razryad turli gaz – yorug’lik naylarida yorug;lik manbayi sifatida keng qo’llaniladi. Kunduzgi yorug’lik lampalarida razryad simob bug’larida bo’ladi. Gaz – yorug’lik naylaridan, shuningdek , reklama va dekoratsiya maqsadlarida ham foydalaniladi.
Simob bug’ining nurlanishi nayning ichki sirtiga qoplangan maxsus moddalar (lyuminoforlar) qatlami tomonidan yutiladi .
Yutilgan yorug’lik tasirida lyuminoforlar yorug’lik socha boshlaydi va moddani tanlash yo’li nurlanayotgan yorug’lik tarkibini kunduzgi yorug’lik tarkibiga yaqin keltirish mumkin.
Др
Gaz razryadi turlari
2. Uchqun razryad
Yuqori kuchlanishda elektrodlar orasida (elektr maydon kuchlanganligi 3 V/m va undan yuqori) qisqa muddatli chaqnash ko’rinishida uchqun razryad hosil bo’ladi . Uchqun razryad paytida o’ziga xos chirsillash hosil bo’ladi.
Uchqun razryad hosil bo’lishida gazning elektron zarbidan ionlashishi bilan bir qatorda, gazning uchqun nuri tasiridan ionlashishi ham muhim rol o’ynaydi.
Gigant uchqun razryadni tabiatda kuzatishimiz mumkin. Uchqun razryaddan qattiq qotishmalarga ishlov berishda foydalaniladi. Metallarda ishlov berishga uchqundan kesgich va parma sifatida foydalaniladi.
Gaz razryadlari turlari
- Elektronlarning to’qnashish oldidagi kinetik energiyasi maydon kuchlanganiga va elektronlarning erkin yugurish yo’liga to’g’ri proporsional.
Gaz razryadlari turlari
3. Yoy razryad
Razryad turlari ichida amaliy jihatdan juda muhim bo’lgani elektr yoyidir. Elektr yoyini hosil qilish uchun ikkita ko’mir sterjen olib, ularning uchlari bir biriga yaqin joylashtiriladi. Elektrodlarga 40 – 50 Vkuchlanish berib avval ularning uchlari bir biriga tekkiziladi, bundaa ularning orasiga birdaniga ko’zni qamashtiruvchi darajada ravshan yarqirash ro’y beradi. Elektrodlarni bir biridan sal uzoqlashtirib, tokning elektrodlar uchlari orasida issiqlikning, yorug’likning, ultrabinafsha nurlanishning manbaii bo’lgan — yoy razryad ni ko’rish mumkin.
— Ajralib chiqqan issiqlik miqdori detallarni qayta ishlashda, payvandlashda va eritishda ishlatladi
— Ajralib chiqqan yorug’lik, projektorlarda, kinoproyeksion apparatlarda , mayoqlarda qo’llaniladi.
Metallarni elektr payvandlash
Tutgich
Payvandlovchi transformator
Massa
Payvanlovchi qurilma va uning ishlash prinsipini tushuntiring!
Gaz razryadlari turlari
4.
Toj razryad
Toj razryad – bir jinsli bo’lmagan elektr maydonida bo’lgan gazda elektrodlar o’tkir qismining yaqinida och binafsha rangda nurlanish bo’lib, zaif shipillash bilan boradi. Agar kuchlanish ortib borsa bu razryad uchqun yoki yoy razryadga o’tadi.
Yuqori kuchlanish simlari yaqinida, machtalarning daraxtlarning o’tkir uchlarida va boshqa o’tkir uchli predmetlar yaqinida hosil bo’ladi.
Yuqori kuchlanishli qurilmlmalarda, asosanyuqori kuchlanishlili uzatish liniyalarida hosil bo’ladi (100 кV dan yuqori ).
Qanday qilib toj razryadi sababli tokning isrof bo’lishini oldini olsa bo’ladi ?
Mustaqil razryad
Yoy razryad
Uchqun razryad
Miltillama razryad
Toj razryad
Mustaqil razryad
Gazlarda elektr toki
Nomustaqil razryad
Agar iondagi har bir sekunddabir kub santimetrda 10 9 juft ion hosil bo’lsa va ikkita parallel yassi elektrodlarning har birining yuzi 100 sm 2 dan, hamda ular orasidagi masofa 5 sm bo’lsa mustaqil gaz razryadida to’yinish tokining kuchi qanday bo’ladi?
1.
Agar ionlagichning ishlashini o’zgartirmay turib plastinkalar yaqinlashtirilsa to’yinish tokining kuchi qanday bo’ladi?
2.
formulaga ko’ra l masofa yaqinlashsa, tok zichligi j k amayadi. Demak tok kuchi
S
kamayadi
3.
Agar molekulaning ionlashish energiyasi 2,4 10 -18 J, erkin yugurish yo’li uzunligi 5 mkm bo’lganda maydon kuchlanganligi havoda mustaqil razryad boshlanadi? Molekulaning to’qnashish paytidagi tezligi qancha?
1.
2.
Simob bug’i bilan to’ldirilgan trubkadagi elektronlar orasidagi masofa 10 sm. Agar mustaqil razryad 600 V kuchlanish bo’lsa, elektronlarning erkin yugurish yo’li uzunligi qancha bo’ladi?
Муҳтож аёлларга бепул уй, чароғон ва гулга бурканган кўчалар
Паст Дарғом аҳли бу йил Мустақиллик байрамини нишонлаш учун Самарқанд шаҳри марказига боришларига ҳожат бўлмайди.
Чунки туман марказида байрам тантаналарини ўтказиш учун мўлжалланган ўзига хос майдон ташкил қилинди.Айтиш мумкинки, туманда байрам тантаналари аллақачон бошланиб кетди. Ҳар куни кечқурун мазкур майдонда ватанпарварлик мазмунидаги куй-қўшиқлар янграмоқда, туманнинг истеъдодли ёшлари ўз қобилиятларини намойиш қилмоқда.
Паст Дарғом туманида юрт Мустақиллигининг ўттиз йиллигига алоҳида тайёргарлик кўрилди. Барча тизим-тармоқларда қайсидир маънода ўсиш ва ижобий ўзгаришлар бўлди.
Жорий йилнинг ўзида инвестиция дастурига асосан туманда 25,8 миллиард сўм марказлашган маблағлар ҳисобидан жами 3 та ижтимоий соҳа объекти қурилиши режалаштирилганди. Хусусан, 21 ва 74-мактаб биноларини реконструкция қилиш ҳамда Камолот маҳалласи Янгиравот массивидан янги мактаб биноси қурилиши режалаштирилган бўлиб, бугунги кунда қурилиш ишлари жадал суръатларда олиб борилмоқда.
Шунингдек, туман прокуратураси, департамент ва мажбурий ижро бюроси комплекс бинолари қурилиши учун 8,5 миллиард сўм маблағ ажратилди.
Ўқувчи фарзандларимиз ёзги таътилни мароқли ўтказишлари учун Нуробод тумани Оқсой маҳалласи ҳудудидан 4 гектар ер майдони олиниб, 220 ўринли янги болалар оромгоҳи қурилиш ишлари давом этмоқда.
Фурқат маҳалласи ҳудудидан намунавий лойиҳалар асосида 80 хонадонли уй-жойлар қурилиши бошланган. Бундан ташқари, туман ҳокимлиги ободонлаштириш бошқармаси қошидаги “Бунёдкор Обод Пастдарғом” ДУК томонидан янги тартибда 4 та кўп қаватли 240 хонадонли (субсидия асосида) кўп қаватли уй-жойлар қурилмоқда. Ўйлаймизки, ушбу турар жой массивлари нафақат аҳолимизнинг уйга бўлган эҳтиёжини қондиради, балки архитектуравий жиҳатдан ўзига хослиги билан ҳудуд кўркига кўрк қўшади.
Паст Дарғом туманида жами мавжуд йўлларнинг умумий узунлиги 1669,9 кмни ташкил этади. Йил якунига қадар маҳаллий аҳамиятдаги 147,5 км йўлларни таъмирлаш кўзда тутилган.
Бугунги кунга қадар 50 кмдан ортиқ қишлоқ ички йўллари қум-шағал йўлларга айлантирилиб, ҳозирги кунда асфальт қоплама ётқизиш ишлари давом этмоқда.
“Самарқанд-Жума-Каттақўрғон” автомобил йўлининг Самарқанд шаҳридан Жума шаҳарчасигача бўлган 26 км масофа ҳамда ушбу йўл ёқасида жойлашган Беклар, Пахтакор, Гўзалкент ва Олтиқаҳрамон маҳаллаларида йўл ҳаракати ҳодисаларининг олдини олиш мақсадида тунги ёриткичли устунлар ўрнатилди, кўчалар ёритилди.
Қувонарлиси, оғир ижтимоий вазиятга тушиб қолган аёллар, фарзандлари меҳрибонлик уйида тарбияланаётган оилалар ҳамда чин етимлар учун янги йил арафасида 2 сотихли 3 хонали 44 та уй-жой қурилди. Тўртта бир қаватли дала шийпонларининг қурилиш ишлари бошлаб юборилган.
Бу йил Илм ва Тўрттом маҳаллалари “Обод қишлоқ” давлат дастурига киритилди. Ушбу маҳаллаларни обод қилиш учун жами 13908,0 миллион сўм маблағ ажратилмоқда.
Тан олиш керак, ҳар бир ҳудудда ижобий ўзгаришларни амалга ошириш учун аввало, ишлаб чиқариш, иқтисодий кўрсаткичларнинг юқори бўлиши муҳим ҳисобланади.
Ўтган олти ой давомида туманда саноат маҳсулотлари ҳажми 321,9 млрд сўм, қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ҳажми 1451,6 млрд сўм, қурилиш-пудрат ишлари ҳажми 231,5 млрд сўм, жами хизматлар ҳажми 506,8 млрд сўм ва чакана савдо айланмаси ҳажми 484,5 млрд сўмга етказилди. Мазкур йўналишларнинг барчаси бўйича йил бошида белгилаб олинган мақсад ва режалар ортиғи билан уддаланди.
2021-2022 йилларда саноат, қишлоқ хўжалиги ҳамда хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш Дастури доирасида қиймати 3 160,9 млрд сўм бўлган жами 78 та лойиҳаларни амалга ошириш режалаштирилган. Ушбу лойиҳалар натижасида 2600 та янги иш ўрни яратилади.
Биринчи ярим йилликда туманда 462 та янги кичик бизнес субъектлари ташкил этилди. Шундан 190 таси МЧЖ, 190 таси оилавий, 71 таси хусусий, 11 таси ишлаб чиқариш кооперативи корхоналаридир. Туманда жами кичик бизнес субъектлари сони 3649 тага етди. Йил якунига қадар яна 631 та кичик бизнес субъектлари ташкил этилади. Айнан ушбу тармоқнинг ривожланиши ҳудудда аҳоли фаровонлигининг ошишига реал таъсир қилишини унутмаслигимиз керак, албатта.
Экспорт ҳажми 4 млн 115,8 минг АҚШ долларни ташкил этиб, ўсиш суръати 248,4 фоизга етди. Йил якунига қадар 17 млн 44,2 минг АҚШ доллар ёки ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 240,6 фоизга бажарилиши кутилмоқда.
Дастлаб туманда 5052 та оила “Темир дафтар”га киритилганди. Бугунга келиб ушбу оилаларнинг 4784 таси дафтардан чиқарилди. Ушбу қатламни ижтимоий қўллаб-қувватлаш мақсадида 9,3 млрд сўм маблағ сарфланди. Шунингдек, “Аёллар дафтари”, “Ёшлар дафтари” бўйича ҳам ижобий ишлар олиб борилди.
Бу кўрсаткичлар туманда барча муаммоларнинг ечими эмас, албатта. Президент Шавкат Мирзиёевнинг ўзи деярли ҳар бир чиқишида жамиятда тўпланиб қолган янги муаммоларни ўртага ташлайди, танқидий кўз билан баҳолаб беради. Бу жиҳатлар бевосита Паст Дарғом туманига ҳам тегишли. Шу сабабли ҳудуддаги барча масъул ташкилотлар ва идоралар аввало халқнинг розилиги, фаровон турмуши учун бел боғлаб, хатоларни тўғрилаб ҳаракат қиляпти, десак мақсадли бўлади.
Шу кунларда Паст Дарғом аҳли туман марказида барпо этилган муҳташам майдонда Мустақиллик байрами тантаналарини нишонламоқда.
Ушбу майдон фуқароларимизнинг энг севимли жойига айланиб улгурди десак, хато бўлмайди.
Паст Дарғом туман ҳокимлиги ахборот хизмати Ⓣ
электрических полей — Дийот ичидаги электр майдон
Дийотнинг ички ишлаши иуда мураккаб масала, избегая учун ба’зи асосий дийот назарияси билан бошлайман.
Diyotdagi oqim ikki qismdan iborat, diffuziya oqimi va oqim oqimi.
Difüzyon oqimi diodadagi bir joyda turli elektronlar yoki teshik kontsentratsiyalariga bog’liq. Агар электронлар бир джойга то’планган бо’лса, улар бир стакан сувда бир томчи инчи чандай таркалиши билан о’шшаш qo’шни худудга таркалади.
Keyinchalik, biz yo’qotish hududi mavjud bo’lgan elektr maydonidan kelib chiqadigan oqim oqimiga ega bo’lamiz (бандан кейин бу майдоннинг келиб чикишига бораман). Электрон ezilgan hududga tarqalsa, u maydonni ijobiy tomonga suradi. Бу шовкин окими. Альбатта, у иккала то’лов тури учун хам, я’ни электронлар ва тешикларга хам каулланилади.
Тупрокда хосил бо’лган электрон тешик юфтлари (масалан, иссиклик билан харакат килиш йоки йоруглик сингдириш) хам юни ташкарига чикариб юборади ва дрейф окимига хиса ко’шади.
Келинг, п-н бирлашмасини ко’риб чикамиз. Бирлаштириш интерфейсида бизда п-минтакасида ортикча тешиклар (узатиш бандидаги тешиклар) бор; н-минтакада, онг томонда электронлар (валентлар гурухидаги электронлар) га салбий та’сир корсатди. Агар ярим плюсни бир н-ярим отказгич билан биргаликда бердан келтирсак, хипотетик вазиятни ко’риб чикамиз. Нима бо’лади? Ко’прок тешиклар хозир о’нг томонга таркалади, чунки о’нгдаги тешик микдори п-минтакасига караганда н-худудда мимо бо’лади.Xuddi shunday, ortiqcha elektronlar n-hududdagi pastroq elektron kontsentratsiyasi tufayli chapga tarqaladi. Бу тешиклар ва электронлар вакти-вакти билан то’нашади ва рекомбинацийяланади, яни электрон тешикка тушиб колади ва бу заряд ташувчилари «йо’колиб колди», чунки уларкарда о’з валбарида уаз валбати. Bu nuqtada, ular ko’chma bo’lib qoladi, chunki zaryad faqat teshiklar uchun va elektronlar uchun valentlik bandida o’tkazilishi mumkin.
Ammo dastlab zaryadsizlangan dastlabki positsiyalaridan (ular atomlardan qurilgan, natijada neytral) qurilgan, lekin ular tark etganligi uchun teshiklar salbiy zaryaddan orqada qolib, elektronlar ijojo-zaryaddan orqada qolib, elektronlar ijojo-zaryaddan.Бу заряд, я’ни электр майдонини тешик худудида хосил qiladi.
Diyot muvozanatida (dioddan 0 V) ikki oqim, difüzyon ва дрейф, диод orqali aniq oqim o’tishi mumkin emasligi sababli bekor qilishi kerak. (Агар у 0 вда мавджуд бо’льса, энергияни теджашни бузадиган бу дийотдан энергия хосил кила оламиз.) Энди бизнес п-н бирикмасини кискартирганда нима юз бериши мамкин деган савол тугилиши мамкин. Haqiqatan ham biz oqimning oqimini kutishimiz mumkin. Ammo aslida nima sodir bo’layotgani yarimo’tkazgich-metal interfeysida maydonning potentsialini yo’qotish sohasidagi aniq salohiyatni bekor qiladigan kontakt potentsiallari paydo bo’ladi, shuning uchun oxiro’qim oqibat oqibat.(Men bu potentsiallarning nima sababdan paydo bo’lishini aniqlay olmayapman.
{V / nV_t} — 1)
Qavslar ichidagi chap atamalar diffuziya oqimidan kelib chiqadi, to’g’ri terim oqim oqimiga bog’liq.(0 В да аник qilib bekor qilinadi.) Бу эрда $ I_S $ шкала окими деб аталади ва ма’лум бир диод учун доимий бо’лган бирлашма интерфейси майдонига мос келади; $ $ n — бу собит бо’лган ва бирикманинг допингового профиля боглик бо’лган синксронлаш коэффициенти; ва $ V_t $ — бу доимий харорат учун доимий бо’лган термал кучланишдир. $ I $ va $ V $ diodning oqimi va kuchlanishidir.
Biz kuchlanishning kuchayishi diffuziya tokini oshirib borishini, боеприпасы oqim oqimining susayishini aniqlaymiz.Бу бироз гайриоддий, чунки одатда оким окими Ом конунида бо’лгани каби кучланиш билан мутаносибдир. Шу билан бирга, захмалашиш худудида иуда оз микдорда юк ташувчилар мавжудлиги сабабли, Ом конуни у эрда коулланилмайди ва дейарли хар бир юк ташувчиси бу эрда тугайдизирл томонашувиданнинг бу майдон томониданнинг бью майдон томониданнинг. Дрифт окими озукавий ташувчилар (масалан, п-минтакасидаги электронлар), сувсизлаш худудида таркаладиган йоки тюкенме худудида ташкил топган электрон тешик юфтларига бог’лик.
Хар бир томонда озчилик ташувчилари микдори ва электрон тешик юфти шакланиши татбик кучланишдан кат’и назар, избегая учун оким окимидир.
Xo’sh, diodani oldinga siljitish bilan nima sodir bo’ladi? Biz, asosan, tuproq mintaqasidagi maydon tomonidan yaratilgan elektr to’siqni to’siqqa to’sqinlik qilamiz, to’siqni pasaytiramiz va zaryadlovchi to’siqni to’ldirish uchun zarur bo’lgan enerramgizani. Shunday qilib, oqim diodagi oldinga yo’nalishda o’tishi mumkin. Тупрок сохаси бо’йича пастрок самарали майдонга эга эканлигимиз сабабли, камрок заряд джойни алмаштириш керак, избегая учун тозаловчи худуд мувозанат холатига караганда кичикрок бо’лиши керак.
Агар диодный teskari tomonlama bo’lsa, buning teskarisi bo’ladi; Электр потенциал к’siqlari asosan kuchaytirildi va diffuziya oqimi o’tadi. Дрейф окими доимий бо’либ колади, избегая учун диоданинг тескари йонналиши бойича кетадиган кичик окимни (окиш окими деб аталади) ко’ришимиз мамкин. Orqaga teskari tomonga o’tish uchun ko’proq zaryad o’zgaradi va muvozanat hududi muvozanat holatiga nisbatan katta bo’ladi.
Oldinga yo’naltirilganlik uchun дрейф oqimi odatda ahamiyatsiz deb hisoblanadi.
Бу джавоб узок давом этса-да, бу диод ички ищи ишинин асосий соддалаштирилиши ва нима учун ба’зи нарсалар юзага келиши хакида копгина изохлар колдирилган. П-н birikmalarini yaxshiroq tushunish uchun (ва umumiy holda yarimo’tkazgichlar) Streetman ва Banerjee tomonidan «Qattiq davlat elektron qurilmalar» китобини тавсия этаман.
електр% 20юритувчи% 20куч на эстонском языке — Узбекско-эстонский словарь
Quyoshga shunday «yonilg‘i» beradigan Zot bizga ham muammolarimizni yenga olishimiz uchun kuch berishidan shubhalanmasak bo‘ladi.
Jehoova, kes annab kütust päikesele, suudab kindlasti anda jõudu ka meile, mistahes raskusi meil ka ette ei tuleks.
jw2019
У шунингдек, Забурнинг 46-саносини, Зафанийо 3:17 ва Марка 10:29, 30-оятларини о’киб куч топган.
Teda lohutasid piiblikohad Laul 46, Sefanja 3:17 ja Markuse 10:29, 30.
jw2019
7 «У чарчаганга куч .
.. ато этади»
7 «Tema annab väsinule rammu»
jw2019
ВК: Шамол эсган пайтда, у айланади ва электр ишлаб чикаради.
WK: Kui tuul puhub, siis ta pöörleb ja toodab elektrit.
ted2019
«Рохат бахш этмок» деб тарджима цилинган юнонча фель холдан тойган одамлар Исонинг йенгил ва йокимли бо’йинтуруг’ини олишни исташлари учун Исо уларга куч бахш этиши мумкинлигига ишора кильяпти.
Selles fraasis on kreeka глагол aktiivne ja Jeesus на alus ning см. Kannab mõtet, et just Jeesus annab kurnatutele uut jõudu, nõnda et nad tahavad võtta enda peale tema kerge ja hea ikke.
jw2019
ted2019
О’йлаб ко’рингчи, йорук келаджакингиз учун о’з куч ва вактингизни нималагра сарфлаган бо’лар эдингиз?
Kui peaksid praegu enda jaoks tegema midagi, mis tagaks parima käekäigu tulevikus, siis kuhu oma aega ja energiat investeeriksid?
ted2019
ВК: 20 vattdan ko’proq elektr ishlab chiqaradi deb o’ylayman.
WK: Ma arvan, et see võiks toota üle 20 vati.
ted2019
ТЕЛЕФОН, электр лампа, машина ва советкич хайотимизни осонлаштирган кашфиётлардан баазилари.
TELEFON, elektripirn, auto ja külmkapp on vaid mõned leiutised, mis on meie elu kergemaks teinud.
jw2019
7 Келинг, Хазрати исо хакидаги бир башоратни ко’риб чикайлик: «У Йахованинг рухига, хикмат ва акл-идрок рухига, маслахат ва куч-кудрат рухига, билим ва Яховадан ко’ркиш рухига то ‘; ва Yahovadan qo‘rqishda у шодлик топади.
7 Mõtle näiteks järgmisele Piibli prohvetiennustusele Jeesuse kohta: „Tema peale tuleb Jehoova vaim, tarkuse ja arusaamise vaim, nõu ja väe vaim, Jehoova tundmise ja kartuse vaim.
jw2019
Шимшонга Яхова куч берган.
Simson saab oma jõu Jehoovalt.
jw2019
Muammolar paydo bo‘lganda, xizmatni qoldirmaslikka ularga nima kuch ato etdi?
Mis andis neile jaksu jätkata teenistust Madagaskaril, kui nende teele tuli takistusi?
jw2019
Ho’sh, nimaga — elektr kuchi uchunmi — chiroq va shu kabilar uchun?
Ja milleks — valgustuse ja muude asjade jaoks?
QED
Чукур кайг’у хисиётларига куйидагилар кириши мамкин: хотиран сусайиши ва уйгусизлик; куч-чувватнинг сусайиши; кайфиятнинг ногахон озгариши; ното’г’ри фикр-мулохазалар; джазава тутиб йиг’лаш; иштаханин бузилиши окибатида озиш йоки то’лишиб кетиши; сог’ликнинг бузилиши; локайдлик; иш qobiliyatini yo‘qotish; мархум билан бог’лик бо’лган, йо’к нарсаларнинг ко’риниши, эшитилиши ва сезилиши; фарзанддан дзюдо бо’либ, умр йо’лдошидан асосиз газабланиш кабилардир.
Suure leinaga võib kaasneda: mälukaotus ja unetus; äärmine väsimus; äkilised meeleolumuutused; otsustus- ja mõtlemisvõime häired; Nutuhood; söögiisu muutumine ja sellest tulenev kehakaalu vähenemine või suurenemine; mitmesuguste tervisehäirete sümptomid; апатия; kahanenud töövõime; галлюцинациоонид — кадунуд инимес пуудутусте тундмин, тема куулмин, нагемин; ляпсе каотусе пухул пыхджендамату вимм ома абикааса васту.
jw2019
Elektr taʼminotni boshqarish
KDE40.1
Бошкаларга тирилиш хакидаги умид то’г’рисида та’лим бериш менга айникса куч ато этади.
Eriti on mulle abiks teiste õpetamine, eelkõige just ülestõusmislootusest rääkimine.
jw2019
Дисплей elektr taʼminoti uchun moslamalarКомментарий
Monitori voolutarbe juhtimise seaded Комментарий
KDE40.1
Копчилик та’лимни ташлаб кетишига сабаб шуки, Копчилик та’лимни ташлаб кетишига сабаб шуки, куч-кувват ва иштиёк баг’ишламайди.
Ja põhjus, miks nii paljud inimesed otsustavad haridusest loobuda on, см., И см. Ei toida nende, шарнир, см. Ei toida nende energiat ega kirge.
ted2019
Бу бойлик, машхурлик йоки куч емас.
См. Ei seostu rikkuse, kuulsuse ja võimuga.
ted2019
Энди джамоат йиг’илишига, анджуманга йоки бошка бирор джойга биринчи бор кизалогимизсиз боргани кийин бо’лганидан, хо’джайиним билан Худодан куч-квват тилаганмиз.
„Palusime jõudu alati, kui pidime midagi esmakordselt ilma lapseta tegema — куй läksime pärast tema surma esimesele koguduse koosolekule või esimesele konvendile.
jw2019
Шамол эсган пайтда, у айланади ва электр ишлаб чикаради.
Kui tuul puhub, siis ta pöörleb ja toodab elektrit.
QED
«У чарчаганга куч … ато этади»
«Tema annab väsinule rammu»
jw2019
У шундай деди: «Машхурлик, обро ‘, куч ва бойлик вактинча бо’либ, арзимас максаддир.
Ta räägib: „Kuulsus, au, võim ja rikkus on mööduvad ja tühised.
jw2019
Yahova bizga kuch bera olishiga qay yo‘sin amin bo‘lishimiz mumkin?
Miks me võime olla kindlad, et Jehoova suudab anda meile jõudu?
jw2019
Xudoga bag‘ishlanish qanday sodir etiladi va bunga qanday kuch undaydi?
Kuidas pühendutakse Jumalale ja millise ajendiga?
jw2019
Электр Maydon va Maydon Kuchlanganligi
Reja:
1.Электр майдон ва майдон кучланганлиги.
2. Электростатик maydon potensiali.
3. Kuchlanganlik chiziqlari.
Электр майдон — электр зарядлар йоки озгарувчан магнит майдон хосил килган физик майдон. Vaqt бойича oʻzgarmaydigan Elektr maydon elektrostatik maydon debataladi. Электр майдон тушунчасини биринчи бо’либ М. Фарадей 19 аср 30-йилларида киритган. Elektr maydon materiyaning maydon koʻrinishidir. Materiyaning har qanday oʻzgarishlari, ularning oʻzaro taʼsirlari vaqt oraligʻida ва fazoda roʻy beradi, har qanday fizik taʼsir faqat chekli tezlik bilan tarqaladi.
Elektrlangan jismlarning bir-biriga taʼsiri, ularning harakati Elektr maydonlari tufaylidir. Elektr zaryadlar bir-biriga bevosita emas, balki bilvosita taʼsir etadi. Хар бир заряд д Оз атрофидаги фазода Электр майдон харакат килади ва шу майдон оркали бошка майдонга тасир этади. Demak, Elektr maydonning asosiy xususiyatlaridan biri mavjud boʻlgan Elektr maydonga zaryad kiritilganda unga Gʻ kuch taʼsir etishidir. Elektr maydon elektr maydon kuchlanganligi Yo va maydon potensiali f bilan tavsiflanadi.Elektr maydon kuchlanganligi maydonning kuch xarakteristikasi boʻlib, u miqdor jihatdan maydonning muayyan nuqtasidagi birlik musbat zaryadga maydon tomonidan taʼsir etadigan elektr kuchlanishi bilan oʻlchanadi. Кучланиш вектор катталик бо’либ, йо’налиши мусбат зарядга тасир этувчи куч йо’налиши билан бир хил. Barcha nuqtalarda Elektr maydon kuchlanganligi ham yoʻnalish, ham miqdor jihatdan bir xil boʻlgan magnit maydon bir jinsli maydon deb ataladi. Maydon potensiali skalyar kattalik, u Elektr maydonning energetik xarakteristikasi hisoblanadi.
Elektr maydonni yaqqol tasavvur qilish maqsadida elektr kuch chiziqlari ва ekvipotensial sirt tushunchalaridan foydalaniladi. Хар бир nuqtasida Ye vektor oʻziga urinma boʻlgan chiziqni elektr kuch chizigʻi deyiladi. Elektr kuch chiziqlari Elektr maydonni faqat yaqqol tasvirlabgina qolmay, balki ularning zichligi orqali Ye ni baholash mumkin. Куч чизиклари зич отказилган джойларда кичик бо’лади. Бир джинсли майдоннинг куч чизиклари о`заро параллельный йотади. Hamma nuqtalarida potensial qiymati bir xil boʻlgan sirtlar ekvipotensial sirtlar deyiladi.Бир джинсли Электр майдон учун эквипотенсиал сиртлар о`заро параллельные текисликлардаги, нуктавий заряд майдони учун маркази заряд устида йотган консентрик айланалардан иборат.
Mexanikadan ma’lumki, kuchlarning potensial maydonida joylashgan jism potensial energiyaga ega bo’lib, maydon kuchlari shu energiya hisobidan ish bajaradi. Электр майдонида баджарилган ишни потенциал энергия фарки сифатидаифодалаш мумкин:
,
Bu tenglama bilan taqqoslasak, ye1 va ye2 aniqlanadi.
Демак, o’zaro ta’sir potensial energiyasi ye. Elektrostatik maydon potensiali esa, sinovchi qo zaryadning elektrostatik maydon ixtiyoriy nuqtasidagi potensial energiyasi ye ning shu zaryad miqdoriga nisbati bilan aniqlanadigan fizik kattalikka aynitiladi: 9000 ya’3
.
Потенциальный сын джихатидан бирлик мусбат заряднинг майдондаги муайян нуктадаги потенциал энергиясига тенгдир. Зарядлар sistemasi hosil qilgan maydon potensiali sistema tarkibiga kirgan har bir zaryadning alohida hosil kilgan maydon potensiallari algebraik yig’indisiga tengdir.
Agar bizga potensiallari 1 va 2 ga teng bo’lgan, bir-biridan d = d2-d1 masofada joylashgan ikkita parallel plastinka berilgan bo’lsa, maydon kuchlanganligi uchun
E
ifodani olamiz, bu yerda 2-1 U — plastinkalar orasidagi potensiallar farqi yoki kuchlanish deyiladi. XBS da kuchlanish 1V birligi bilan o’lchanadi.
Фараз гилайлик, электр майдоннинг бирор нуктасига q0 заряд («синов» заряды) джойлашган бо’лсин ва унга та’сир гилайотган куч F0 бо’лсин.
Bu kuch F0 = q0E dеb olinadi va bu yerda E maydon kuchlanganligi dеb ataladi. Унинг физик ма’носи шуки, у бирлик заряд (q0 = 1Кл) га та’сир qiladigan kuchga tеng.
Kеyinchalik ekanligini ko`ramiz.
Kuchlanganlik chiziqlari.
Elеktr maydon xossalarini kuch chiziqlari tushunchasi yordamida ham chuqurroq tushunish mumkin. Электр maydonning куч chiziqlari shunday chiziqlar-ki, ularning harqanday nuqtasidagi urinma shu nuqtadagi elеktr maydon kuchlanganligi vеktoriga mos tushadi.Куч чизикларини шундай зичлик билан чизилады-ки, 1м2 юзани кесиб о`тайотган куч чизиклари сони сын джихатдан шу юзадаги электр майдон кучланганлигига тенг болиши керак. Мисол учун, расмда
ва
Agar maydonning istalgan nuqtasida kuchlanganligi E bir xil bo`lsa, bu maydon bir jinsli dеb ataladi., Aks holda bir jinsli bo`lmagan maydon dеb ataladi.
Agar birqancha q1, q2, …… qn zaryad bo`lsa, u holda istalgan nuqtadagi elеktr maydon kuchlanganligi shu zaryadning shu nuqtada hosil qilayotgan maydon kuchlanganliklarining vеktor yng`indisiga tеktor yng`indisiga tеktor yng`indisiga tеktor yng`indisiga tеktor yng`indisiga tеktor yng`indisiga
Bunga суперпозиция принсипи дейилади.
rasmda musbat va manfiy zaryadlarning hosil qilgan kuch chiziqlari ko`rsatilgan:
q zaryadning r masofadagi nuqtada hosil qiladigan maydon kuchlanganligi quyidagi formula orqali topiladi:
С юзани кесиб отайотган майдон куч чизикларин сони шу юзадан о`тайотган майдон кучланганлиги окими N дэб аталади. Агар С юза куч чизикларига перпендикуляр бо’льса ва унинг хар бир нуктасида Е бир хил бо’льса, у холда N = ES деб олинади.
Мисоллар:
1.
ва
Демак, катта масофада диполнинг майдон кучланганлиги масофанинг кубига тескари пропорциональный экан.
[PDF] Электр зарядки сакланиш конуни. Кулон Кунуни
Скачать Электр зарядки saqlanish qonuni. Кулон Конуни …
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O ’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI QARSHI MUHANDISLIK — IQTISODIYOT INSTITUTI Fizika kafedrasi Elektr zaryadining saqlanish qonuni.Кулон Конуни.
Gauss teoremasi va uning tadbiqlari
TAQDIMOT MATERIALLAR Oqituvchi: Xolov U
Elektr zaryadi va uning xossalari. Jismlarni o`zaro ishqalanish paytida elektrlanishi ko`p kuzatiladi. Tabiatdagi barcha jismlar elektrlanish qobilyatiga ega. Физикада гравитация о’заро тасирлар, электромагнит о’заро та’сирлар, кучли ва кучсиз о’заро тасирлар мавджуд. Хар бир озаро та’сирнинг интенсивлиги джисмни ташкил этган зарранинг хар шил характеристикалари оркали аникланади.
Masalan gravitatsion o`zaro ta‘sirlartensivligini jismlarning massalari orqali baholansa, elektromagnit o`zaro ta‘sirlarni esa elektr zaryadi orqali baholanadi. Зарядларнинг икки тури мусбат ишорали ва манфий ишорали зарядлар маджуд. Ikkita jism o`zaro ishqalanish jarayonida biri musbat ikkinchisi manfiy zaryadlanadi. O`zidan elektronlarni chiqargan jism musbat zaryadlanadi, elektronlarni qabul qilgan jism esa manfiy zaryadlanadi deb qabul qilingan.
Ma‘lumki, atomlar musbat zaryadlangan yadro va yadro atrofidan berk orbitalar bo`yicha aylanadigan manfiy ishorali elektronlardan iborat sistema bo`lib hisoblanadi.
Агар атомдаги мусбат ва манфий зарядлар сони о`заро тенг бо’льса, бундай аттомдан тузилган джисм электронейтраль джисм дейилади. Заряд микдорини q символ билан белгилаймиз. Барча зарядлар элементар зарядларнинг йиг`индисидан иборат. Хар гандай заряд элементар зарядга бутун каррали бо’лади.
q ne
(1.1)
Bu yerda e — elementar zaryad, ya‘ni elektronning zaryadi, n — бутун сын. Электр заряди jismlarning asosiy va boshlang`ich xarakteristikasi bo`lib hisoblanadi va jismlarning xossalari uning tarkibidagi zaryadlarning harakati bilan tushintiriladi.
Elektr zaryadining saqlanish qonuni. Jismlarni ishqalanishi paytida elektrlanish sodir bo`lib jismda manfiy va musbat ishorali zaryadlar hosil bo`ladi. Manfiy ishorali zaryadlarning harakatlanishi natijasida ishqalanayotgan ikkala jism ham elektrlanadi. Бунда манфий ва мусбат исхорали зарядларнинг умми микдори о`згармай колади. Бир хил ишорали зарядлар о`заро итаришишади, хар хил ишорали зарядлар о`заро тортишади.
Har qanday zaryadlanishda bio xil kattalikdagi turli ishorali zaryadlar paydo bo`ladi.Zaryadlanish jarayoni deganda jismda zaryadlarning qayta taqsimlanishini tushinish kerak. Bunda jismning бирор qismida ortiqcha manfiy zaryad to`plansa boshqa bir qismida ortiqcha musbat zaryad to`planadi. Demak zaryadlar bordan yo`q ham bo`lmas ekan va aksincha yo`qdan bor ham bo`lmaydi. Bu zaryadning saqlanish qonunini anglatadi.
Har qanday izolatsiyalangan systemada elektr zaryadlarning algebraik yig`indisi o`zgarmaydi.
qi const
(1.2)
Bu yerda qi — sistema tarkibidagi ayrim jismlar elektr zaryadlarining miqdori.Шу формула зарядки zaryadlarning сакланиш qonunini ifodalaydi. Elektr zaryadining birligi qilib kulon (Kl) qabul qilingan. Tok kuchi 1A bo`lgan o`zgarmas elektr toki o`tayotgan o`tkazgichning ko`ndalang kesimidan 1 sekund davomida oqib o`tadigan zaryad miqdori 1 Kl deb qabul qilingan 1 Kl = 1 A s Qo`zlan`almasary zary `liq fizikaviy hodisalarni zlektrostatika bo`limi o`rgatadi.
Qo`zg`almas elektr zaryadning maydoni elektrostatik maydon deb aytiladi.
Кулон конуни. Tajribalar Shuni ko`rsatadiki, zaryadlangan jismlar orasida o`zaro ta‘sir kuchlari sodir bo`ladi.Кулон зарядланган металл шарчалар орасидаги озаро електр та»сирларни о`рганиб, куйидаги конуниятни очди: Вакуумда икки нуктавий электр зарядларнинг о`заро та’сир кучи заряд микдорайнт о`заро та’сир кути заряд микдорайнтрапортс о`пайтримасштабирующий пропорциональный размагазаринг тодраскарсортс о`paytrimas bo`ladi, ya’ni:
q1 q2 F 2 4 0 r
(1.3)
Bu yerda r — zaryadlar orasidagi masofa, (ε — elektr doimiysi, uning son qiymati
0 = 8, 8510
-12
F / m
Elektr maydon.Электр зарядларнинг озаро тасир чегараси мавджуд. Бу тасир чегарасини электр майдон деб караймиз. Shunga ko`ra quyidagi ta‘rifni beramiz: Qo`zg`almas elektr zaryad atrofidagi elektr kuchlar ta‘siri seziladigan sohani elektr maydoni deb ataladi.
Elektr maydoni tinch turgan zaryadlar orasida kuch paydo bo`lishi va uning uzatilishini amalga oshiradigan vosita bo`lib u materiyaning bir turi bo`lib hisoblanadi.
Elektr maydonining asosiy xossasi Shundaki, Shu maydonga joylashgan har qanday zaryadga kuch ta‘sir etadi.Шундай килиб, тинч турган зарядлар о`ртасидаги о`заро тасирни электр майдони тавсифлаб беради. Keyinchalik harakatlanayotgan zaryadlar yoki doimiy magnitlarning o`zaro ta‘sirini magnit maydoni xarakterlashini o`rganamiz. Электр ва магнит майдонлари электромагнит майдоннинг xususiy hollari bo`lib hisoblanadi.
Elektr maydoni elektr hodisalarni vujudga keltiradi, magnit maydoni magnit (zaryadsiz o`zaro ta‘sirlarni) hodisalarni yuzaga keltiradi. Elektromagnit maydon ma‘lum energiyaga, harakat miqdoriga va massaga ega.У Шу энергииани узи билан олиб юради. Qo`zg`almas elektr zaryadining maydoni elektrostatik maydon bo`lib hisoblanadi. Bu maydonning elektr maydon kuchlanganligi E bilan xarakterlanadi.
Elektr maydoni kuchlanganligi.
Elektr maydonni miqdoran baholash uchun elektr maydoni kuchlanganligi degan tushuncha kiritamiz. Фазонинг бирор сохасида электр майдони мавджуд йоки мавджуд эмаслигини билиш учун Шу сохага синов заряди киритилади.
Агар синов зарядига электр кучлар тасир этса Шу сохада электр майдон мавджуд, аксинча электр кучлари тасири сезилмаса бу сохада электр майдони мавджуд емас деб каралади. Biror q zaryadi hosil qilgan elektr maydonga qc sinov zaryadi kiritilsa F / qc kuch xarakteristikasi hosil bo`ladi. Бу maydon kuchlanganligi deb ataladi ва бу F kuch maydonning turli nuqtalarida turlicha bo`ladi. F / qc kuch xarakteristikasi sinov zvryadining tanlanishiga bog`liq bo`lmay, balki bu sinov zaryadi qaerda tursa, o`sha nuqtada elektr maydoni kuchlanganligini xarakterlaydi va quyidagicha 9000 9000 9000 qarzili 9000 9000 9000 9000 qarzila 9000 9000 9000 9000 = 1 Kl bo`lsa, E = F bo`ladi Demak, maydonning biror nuqtasida birlik sinov zaryadiga ta’sir qilayotgan kuch, maydonning Shu nuqtasidagi maydon kuchlanganligining fizik ma’nosini anglatar ekan.SI sistemasida E ning birligi [E] = [V / m]
Agar maydonni bitta nuqtaviy zaryad qc hosil qilayotgan bo`lsa, maydon kuchllanganligi bevosita Kulon qonuni tenglamasi orqali aniqlanadi 2 0003 0003
(1.
5)
Bu yerda r- zaryaddan maydonning qaralayotgan nuqtasigacha bo’lgan masofa. Электр майдони вектор катталик бо`либ, у йо`налишга ега. Ko`rinib turibtiki, biror nuqtada maydon kuchlanganligi aniq bo`lsa, u holda Shu nuqtga joylashtirilgan elektr zaryaga ta‘sir qiluvchi kuchni aniqlash mumkin:
F qE
(.6)
Суперпозиция методы. q1 ва q2 nuqtaviy zaryadlarning elektr maydonini qarab chiqaylik. (1-rasm) Bu zaryadlarning natijaviy maydon kuchlanganligini vektorlar qoidasiga asosan topiladi.
1-rasm
Natijaviy elektr maydon kuchlanganligi alohida zaryadlar hosil qilgan maydon kuchlanganligining vektor yig`indisidir:
E E1 E 2
9000
9000
9000 9000
9000 2 cos 2 1
2 2
(1.8)
Bu yerda α — E1 va E2lar orasidagi burchak.Бу qo`shish usulini superpozitsiya metodi deyiladi. Agar zaryadlar soni n ta bo`lsa ularning natijaviy maydoni quyidagicha hisoblanadi:
n
1 2 3 .
.. i
may (1.9)
tavdoni
tavr. учун куч чизиклари деб аталувчи кучланганликнинг вектор чизигларидан ветчина фойдаланиш мамкин. Kuch chizig`i deb Shunday chiziq tushiniladiki, bunda elketr maydonidagi bu chiziqning istalgan nuqtasiga o`tkazilgan urinma Shu nuqtadagi maydon kuchlanganlik vektorining yo`nalishi bilan mos tushadi.
Elektr maydonida joylashgan biror sirtni kesib o`tayotgan kuch chiziqlari soni maydonning Shu sirt orqali o`tayotgan kuchlanganlik oqimini miqdoran ifodalaydi. Agar sirt kuch chiziqlariga perpendikulyar va maydon kuchlanishi E butun sirt bo`ylab bir xil bo`lsa,
Ф ES
(1.10)
bo`ladi. Bu yerda Sirtning yuzi, E-maydon kuchlanganligi, F-kuchlanganlik oqimi. Энди бирор йопик сирт итида q-заряд мавджуд болган хол учун сирт оркали кучланганлик окимини аниклаймиз.(2-rasm)
Agar oqim chiziqlari sirtning ichiga yo`nalgan bo`lsa, uni manfiy deb va aksincha yo`nalgan bo`lsa, musbat deb olamiz. Soddalik uchun r- radiusli sferik sirt uning markazida turgan bitta q- zaryadni o`rab turgan holni ko`raylik (3-rasm).
Butun sferada maydon kuchlanganligi bir xil bo`ladi.
q En = 2 4πε 0 r
(1.11)
Bu yerda r-sfera radiusi. Sferik sirtning yuzi S = 4πr ekanligini va (1. 9) formulani hisobga olsak (1. 8) формула quydagicha yoziladi,
q Φ = ES = ε0
(1.12)
Электр майдон энергии
Aim.Uz
Электр майдон энергии
Ма’лумки, электростатик кучлар консерватив кучлардир. Консерватив кучларнинг баджарган иши зарядни кандай трайэктория бойлаб, кандай текислик билан ва кандай йоналишда ко’чиришга бог’лик бо’лмай, факат бошлангич ва оксирги холат параметрланади аникали.
Консерватив кучлар майдонида турган jism potensial energiyaga ega bo’ladi. Майдон кучлари ана шу энергия хисобидан иш баджаради.
O’zaro ta’sirlashayotgan ikkita zaryadlangan jismlarni kuzatsak, ularning har biri ikkinchisining maydonida
(3,12)
потенциальная энергия эга бо’лади.
— лар мос холда q 1 ва q 2 зарядланган джисмларнинг берилган нуктада хосил qilgan potensiallari bo’lib, u quyidagicha ifodalanadi.
(3,13)
(3,12) ва (3,13) дан (3,14) ни хосил киламиз.
W 1 = W 2 = W yoki W = (3.14)
Sistemasining energiyasi ifodasiga har ikkala zaryad ham simmetrik ravishda kirishi uchun (3.14) ni quyidagi ko’rinishda yozamiz:
(3,15)
Бу ифода барча зарядлар системаси учун о’ринли бо’либ, умумий холда
(3,16)
(3.16) зарядлар системы майдонининг энергиясини ифодалайди.
Заряди к-бо’лган отказгич зарядини дк-га ошириш учун потенсиали-бо’лган майдон кучлари устидан малам бир иш баджариш лозим.
(3,17)
Bu ish o’tkazgichning potensial energiyasini oshirishga sarflanadi.
(3,18)
(3.18) ni integrationllab, yakkalangan o’tkazgichning potensial energiyasini hosil qilamiz.
(3,19)
бошлангич шартга ко`ра const = 0, чунки зарядланмаган отказгич электр энергиясига эга емас.
Elektr sig’imi va potensiali orasidagi munosabatni hisobga olib (8) ni quyidagicha ifodalash mumkin.
(3.20)
Зарядланган конденсатор энергиясини ифодалаш учун -потенсиал орнига копламалар орасидаги потенциаллар айирмаси дан фойдаланиш кифоя.
(3,21)
Ма’лумки, зарядланган отказгич итида электр майдон бо’лмайди шу туфайли майдон ветчина, энергия ветчина, фазода кучланганликка боглик холда бирор зичлик билан таксимланган бо’лади.
Agar (3.21) ga yassi kondensator elektr sig’imi ifodasini qo`ysak,
S · d = V ekanligini hisobga olib:
(3.22)
Майдон бир джинсли бо’льса, энергия о’згармас зичлик билан таксимланади. Хаджм бирлигидаги энергия микдорига сын джихатдан тенг катталик энергия хаджмий зичлиги деб юритилади ва куйидагича ифодаланади:
(3,23)
Do’stlaringiz bilan baham:
Elektr maydon kuchlanganligi mavzusidan test savollari
Muntazam oltiburchakning 1- va 2- uchlariga miqdoran teng + q va -q zarydlar joylashtirilgan.
\ circ bo‘lsa, sharchaning zaryad miqdori qanday bo‘ladi?
C nuqtada modul bo‘yicha teng bo‘lgan q va -q zaryadlar hosil qilgan maydon kuchlanganligi vektori qanday yo‘nalishga ega?
Ikkita zaryadlangan shar elektr maydonlarining grafik tasviri rasmda keltirilgan. Kuch chiziqlarining yo‘nalishini hisobga olgan holda, зарядларнинг ishorasini aniqlang.
Ishoralari har xil, боеприпасы абсолют qiymatlari бир xil bo‘lgan nuqtaviy q_1 va q_2 zaryadlar elektr maydonlarining natijaviy maydon kuchlanganliklarining A nuqtadagi yo‘nalishi qanday?
Расмда турли мухитларда бир нуктавий заряд хосил килайотган электр майдон кучланганлигининг масофага бог’ликлик графиклари тасвирланган.Muhitlarning nisbiy dielektrik singdiruvchanliklari orasidagi to‘g‘ri munosabatni toping.
Бир джинсли электр майдондаги электронга расмда ко’рсатилган йо’налишдаги каби бошланг’ич тезлик берилди.
Uning keyingi harakatini tavsiflang.
Бир хил ишорали, абсолют кийматлари хам бир хил бо’лган q_1 ва q_2 нуктавий зарядлар электр майдонлари натиджавий кучланганлигининг маркиздаги К нуктадаги йо’налиши гандай?
R radiusli halqa q miqdorda zaryadlangan.Halqa o‘qidagi markazidan R masofada joylashgan nuqtada elektr maydon kuchlanganligi qanday?
Kvadrat uchlariga kattaliklari bir xil bo‘lgan nuqtaviy zaryadlar qo‘yilgan. Уларнинг ишоралари расмда корсатилган. Kvadrat markazida natijaviy maydon kuchlanganligining yo‘nalishi qanday?
Rasmda ko‘rsatilgan 2 ta nuqtaviy q_1 va q_2 zaryadlar hosil qilayotgan elektr maydon kuchlanganlik vektori A nuqtada qaysi tarafga yo‘nalgan bo‘ladi? (зарядкарнинг модуляри бир xil).
Rasmda qo‘zg‘almas zaryadlar hosil qilayotgan elektr maydon kuchlanganlik chiziqlari tasvirlangan.
Zaryadlarni ishoralariga ko‘ra to‘g‘ri joylashtiring.
Rasmda qo‘zg‘almas zaryadlar hosil qilayotgan elektr maydon kuchlanganlik chiziqlari tasvirlangan. Zaryadlarni ishoralariga ko‘ra to‘g‘ri joylashtiring.
Радиуси р бо’лган ярим айлананинг 5 та нуктасига расмда ко’рсатилгани каби 5 та заряд о’заро бир-шил масофада джойлаштирилди.О nuqtadagi elektr maydon kuchlanganligini toping.
Модуллари бир хил, ишоралари карама-карши бо’лган иккита нуктавий заряддан бир хил масофада джойлашган А нуктадаги электр майдон кучланганлигининг йо’налишини.
Майдоннинг бир нуктасида q = 2 нКл зарядага 400 нН куч та’сир qiladi. Shu nuqtadagi elektr maydon kuchlanganligini toping (В / м).
Бирбиридан 2 см масофада q_1 = 0.2 юзасига нечта бирлик мусбат заряд то’г’ри келишини топинг.
(tekislik nisbiy dielektrik singdiruvchanligi 20 bo‘lgan muhitda joylashgan)
Quyidagi fikrlarning qaysi biri o‘rinli?
Радиуси 2,6 см бо’лган сферик шарча 5 \ му Кл зарядага ега. Sharcha sirtidan qanday masofada elektr maydon kuchlanganligi 18 MV / m ga teng bo‘ladi?
Мусбат зарядланган, массали 3 г болган металл шарча ингичка ипга осилган.Шарчнинг зарядки 20 \ му кл. Sharcha yuqoriga yo‘nalgan bir jinsli elektr maydoniga kiritilganida ipdagi taranglik kuchi 3 марта камайди. Электр майдон кучланганлигини топка.
Vakuumda 4 \ mu Kl nuqtaviy zaryaddan zaryaddan qanday masofada elektr maydon kuchlanganligi 2250 В / м бо’лади?
5 \ му кл зарядга электр майдони томонидан 12 мН куч та’сир qilmoqda. Майдон кучланганлигини посыпка.
Заряд микдори +16 нКл ва +36 нКл бо’лган иккита заряд бирбиридан 40 см масофада джойлашган.
Иккинчи заряддан гандай масофада (см) улар хосил гилайотган электр майдон кучланганлиги нолга тенг бо’лади?
Ikkita + q va + 9q nuqtaviy zaryadlar orasidagi masofa 8 см. Maydon kuchlanganligi nolga teng bo‘lgan nuqta birinchi zaryaddan qanday masofada joylashgan (sm)?
Чексиз металл пластинкадан ма’лум масофада джойлашган 2 \ му кл зарядага 62 мН куч та’сир qilmoqda. Металлопластинкань электр майдон кучланганлигини топка (В / м).7 м / с tezlikda kirdi va 2 m masofa o‘tib to‘xtadi. Электр майдон кучланганлигини топка.
Бу «бирор нарса» ни номлаш учун инглиз физиги Майкл Фарадей электр майдон атамасини киритди. 
Соч qiyqimlarining joylashishi biz bor deb faraz qilayotgan elektr maydon haqiqatan ham mavjud ekanligidan dalolal beradi. Енгил диэлектрик буйумлар (масалан, калта кыркилган сох толалари) джойлашган чизиклар электр майдон куч чизиклари деб аталади. Электр майдон куч чизиклари мусбат зарядланган джисмларда бошланиб, манфий зарядланган джисмларда тугайди деб хисоблашга келишилган. 
Tajriba davomida elektr maydon energiyasi mexanik energiyaga айланган.